PyramidvsNM بسياري از بازديدكنندگان از سايت، خوانندگان مقالاتم و تعداد بسياري از اعضاي خبرنامه‌هايم اين سوال را مطرح مي‌كنند كه طرح‌هاي هرمي يا بازاريابي هرمي چيست؟ و اينكه چه تفاوتي دارد با بازاريابي شبكه‌اي قانوني؟ فكر مي‌كنم كه اين سوال، مي‌تواند سوالي بسياري از شما دوستان عزيز باشد و فكر مي‌كنم كه سوال بسيار خوب و مهمي است.


همیشه در جلسات و سمینارهای آموزشی‌ام به این موضوع اشاره می‌كنم و تفاوتها را بیان می‌كنم و همیشه سعی می‌كنم شنونده را به فكر بیاندازم. بر اساس اطلاعاتی كه داریم، این ما هستیم كه باید اطلاعات را با توجه به تجزیه و تحلیل‌هایمان به «دانش» تبدیل كنیم و اگر فرصتی پیش آمد (مثلاً زمانی كه مورد سوال قرار گرفتیم) آن «دانش» به دست آمده را در اختیار سایرین نیز قرار دهیم. امیدوارم كه با این مقاله‌ی كوتاه بتوانم به این پرسش مهم دوستان و خوانندگان علاقمند پاسخی مناسب بدهم.

پیش از این، همانطوری كه در سایت (webfaqt.com) و در بخش مقالات نیز بایگانی شده است، به ارائه‌ی تعاریفی از بازاریابی شبكه‌ای قانونی Network Marketing (یا همان Multi Level Marketing) پرداخته‌ام و فكر می‌كنم كه دیگر در این مقاله نیازی به توضیح بیشتر نباشد، گو اینكه اگر بار دیگر لازم شود، به طور مختصر به آن نیز اشاره می‌كنم. اما آنچه كه در این مقاله به شما منتقل می‌كنم، این است كه بدانیم بازاریابی هرمی یا طرح‌های هرمی یا به عبارت دیگر pyramid Schemes چیست؟

سعی می‌كنم خیلی مختصر و خیلی ساده این تعریف را بیان كنم و امیدوارم كه همین قدر توضیح مختصر بتواند بسیاری از خوانندگانم را در رابطه با این قضیه مهم آگاه سازد. این آگاهی به ما این امكان را می‌دهد كه در زمان خودش، تصمیم درستی اتخاذ كنیم و در زمان و مكان خودش،‌این آگاهی را به دیگران انتقال دهیم و این باید انجام شود تا مردم این حداقل آگاهی را داشته باشند و در عین حال آنان باید اطمینان داشته باشند كه این نوع برخورد با موضوع، برخوردی انفعالی نیست، بلكه حاصل سالها تحقیق و مطالعه است در نزد فعالان بازاریابی، فروش كالا، و امور حقوقی (حقوق مصرف كنندگان) مربوط به آن.

چرا ما برخی از فعالیت های بازاریابی را فعالیت ها یا طرح‌های هرمی می‌دانیم؟ ما بر اساس یك سری مشاهدات و شرایط خاص می‌توانیم به این نتیجه برسیم. طرح‌های هرمی یك نقطه‌ی مشترك دارند و معمولاً به قول گفتنی داد می‌زنند كه ما هرمی هستیم. ما با استفاده از دو نكته یا دو روش می‌توانیم این گونه طرح‌های هرمی غیر قانونی را از بازاریابی شبكه‌ای قانونی تشخیص بدهیم و من معتقدم كه این خیلی مهم است مردم ما از این دو روش آگاه شوند. پیش از آنكه به این دو نكته بپردازم، لازم می‌دانم ابتدا به آن نقطه‌ی مشترك اشاره كنم. طرح‌های هرمی ادعا می‌كنند كه افراد می‌توانند در مدت زمان كوتاهی، فقط با وارد شدن به شبكه یا سیستم، درآمدی فوق العاده داشته باشند. وقتی كه افراد با این روش شروع می‌كنند به صحبت (و توصیه ورود به شبكه و نه خرید كالا یا خدمات و منفعت بردن از استفاده از كالا یا خدمات) به نوعی خود و سیستمی كه برایش كار می‌كنند را لو می‌دهند. ما می‌دانیم كه بسیاری از شركتها، محصول یا خدماتی را را مطرح می‌كنند تا باز به قول معروف پشت آن محصول قایم شوند و طرح هرمی خودشان را به پیش ببرند.

چگونه می‌توانیم طرح‌های هرمی را از بازاریابی شبكه‌ای قانونی و درست تشخیص دهیم؟ خیلی ساده است. حالت اول: شركتهایی و افرادی از آن شركت ها می‌ایند و به شما می‌گویند كه باید تعدادی (مثلاً فرض كنید چندین كارتن) كالا بخرید و انبار كنید. انبار كردن كالا نشان می‌دهد كه طرح هرمی است، شما باید بیش از نیاز شخصی‌تان، كالا بخرید و این موضوع شركت را در كوتاه مدت، ثروتمند می‌سازد. كالا روی دست شما می‌ماند، احتمالاً خراب می‌شود یا از رده خارج می‌شود و شما نمی‌توانید كالایی بفروشید و به این ترتیب از گردانه خارج می‌گردید. پس اگر بحث انبار كردن (یا خرید بیش از نیاز) مطرح شود می‌توانید بگویید كه این نوع بازاریابی غیر قانونی است و من دنبال آن نمی‌روم. حالت دوم: شركت اعلام می‌كند كه ما فروش مغازه‌ای نداریم و كالا یا خدماتمان را به مردم عادی نمی‌فروشیم. افراد تنها وقتی می‌توانند از كالا یا خدمات آن شركت استفاده كنند كه عضو شبكه‌ی بازاریابی (غیر قانونی) آن شده باشند. طرح‌های هرمی با همین دو مورد كاملاً شناسایی می‌شوند و ما می‌توانیم بین آنها و بازاریابی شبكه‌ای قانونی تفاوتی فاحش را مشاهده كنیم. پس اگر خرید یا استفاده از كالا منوط به عضویت در شبكه باشد، خیلی ساده به ما نشان می‌دهد كه این سیستم هرمی و غیر قانونی است و مردم باید آگاه شوند كه درگیر چنین سیستم‌هایی نشوند، چون سقوط و انحطاط آنها، حتی اشباع آنها قطعی است. (توجه دارید كه من در مورد طرح‌های هرمی صحبت می‌كنم و نه بازاریابی شبكه‌ای یا MLM قانونی).

در بازاریابی شبكه‌ای قانونی، كالا و خدماتی مصرفی وجود دارد، كار بازاریابی، كار سختی است و در كوتاه مدت، كسی مولتی میلیاردر نمی‌شود و صاحبان شركت تولید كننده یا عرضه كننده خدمات، یك شبه ثروتمند نمی‌شوند، آنان در حال تولید هستند و مایلند كه كالا یا خدماتشان به فروش برسد و نه اینكه فقط جیب خودشان را در رده‌های بالایی پر كنند. زیرمجموعه‌ها برای توصیه‌ای كه می‌كنند كه كالا یا خدمات با كیفیتی را به دست مصرف كننده واقعی اش برسانند، پورسانت یا حق الزحمه‌ای به عنوان پاداش، تحت عنوان طرح‌ها یا برنامه‌های پاداشی دریافت می‌كنند. در این نوع بازاریابی شبكه‌ای قانونی، اجبار یا نیازی به انبار كردن یا خرید بیش از نیاز مصرف كالا نیست و مهمتر اینكه افراد معمولی جامعه می‌توانند با مراجعه به فروشگاه‌ها یا مراكز خدماتی معتبر، بدون اینكه وارد شبكه فروش / بازاریابی / توزیع شوند، كالا یا خدمات را خریداری و مصرف نمایند.

حال افرادی كه برای بازاریابی كالا یا خدمات شان به شما مراجعه می‌كنند، شما می‌توانید با در نظر داشتن این دو حالت، به این نكته پی ببرید كه آیا كارشان قانونی است یا هرمی و غیر قانونی.